خیلی دلم میخواد مستقیم برم سر اصل مطلب و شروع کنم و به گله و نقد فضای موجود و محصولات رایج در حوزه کودک و آموزش و بازی و اسباببازی. اما چه کنم که از اولش شروع کردم خیلی با کلاس مراحل رشد رو گفتم و حالا موندم تو رو دربایستی خودم که به ترتیب و تدریج و طبق یک روند منطقی پیش برم!!
با این تفاسیر سعی میکنم توی این پست اصول تعامل والدین با کودکان زیر هفت سال رو کمی توضیح بدم. البته توی پستای قبلی و متناسب با ابعاد مختلف رشد برخی از این نکات رو گفتم اما در این پست به خواست خدا به صورت منسجم و دستهبندی شده این اصول رو مینویسم.
اصل اول اینه که بچه زیر هفت سال رئیسه! یعنی بچه توی این سن خیلی قابلیت حرف شنوی بحث منطقی و اطاعت از امر و نهی ما رو نداره. به زور هم اگر مجبورش کنیم قطعا بهش ضربه زدیم. البته طبیعیه که بین بچه یک ساله و ۶ – ۷ ساله در این زمینه تفاوتهایی هست اما به صورت کلی این اصل حاکمه. بنابراین شیوه مدیریت، هدایت و تربیت بچه نمیتونه به صورت امر و نهی باشه و هی به بیچاره بگیم این کار رو بکن این کارو نکن.
دومین مطلب اینه که حتما رفتارهای بچه باید رصد بشه ونسبت به رفتارها حساسیت وجود داشته باشه اما خیلی مهمه که این رصد بدون دخالت در کارهاش باشه. یعنی تا یک خطا، ضعف یا ناتوانی در بچه در هر بعدی دیدیم ندویم وسط و بخوایم اصلاح یا تقویتش کنیم. این کار نه تنها موجب اصلاح و تقویت بچه نمیشه بلکه باعث ضعف بیشتر و حساسیتش نسبت به ما خواهد شد. اینه که مثلا اگر دیدید بچه نمیتونه یک کاری رو انجام بده یا در یک جایی خیلی موفق نیست یا خطایی داره انجام میده اگر به خوش صدمه و ضرر نمیزنه ولش کنید و بذارید خودش کارش رو اصلاح کنه و در کارها و روابطش دخالت نکنید.
با توجه به این مطلب نکته سوم اینه که والدین باید در اصلاح و تغییر بچه صبر داشته باشند و با کارهای بلندمدت تغییری رو در رفتار بچه ایجاد کنند. انتظار تغییر و اصلاح بچه در یک زمان کوتاه یک انتظار خیالیه. اگر بچه یک ضعفی داره، یک مشکل رفتاری داره، یه اخلاق بد داره نمیشه با یک تذکر، دعوا، تشویق یا کار کوتاهمدت دیگه این رو اصلاح کرد. اتفاقا بچه اگر بفهمه که به خاطر این ضعف یا رفتار نادرستش مورد توجه قرار گرفته بیشتر اون رو انجام میده. چون اصل جلب توجه حتی اگر با دعوا و اخم هم همراه باشه برای بچه جذابه. یا مثلا بچهای که برای دروغ نگفتن جایزه میگیره باید دروغ بگه که برای نگفتنش جایزه بگیره دیگه وگرنه اگر هیچوقت نگه که بهش جایزه نمیدیم!! این رو بچهها میفهمن حتی اگر ما نفهمیم!!
چهارمین اصل توجه به اینه که نمیشه کودک رو به زور رشد داد بلکه باید محیط رشد را براش فراهم کرد. در حقیقت برای تنظیم رشد کودک به جای تمرکز بر او بر متغیرهای جانبی تمرکز کنید. فضای اتاق کودک، ارتباطات با دیگران، جاهایی که بچه را میبریم، وسائل و لوازمی که در اختیار او قرار میدهیم و مهمتر از همه رفتارهای خود ما محیط رشد کودک را تشکیل میدهند و در حقیقت روند رشد کودک را تعیین میکند. به جای نظارت بر بچه بر این عوامل تمرکز کنید.