در پست‌های قبلی مواردی رو در مورد بازی و اسباببازی گفتم که البته نکات جانبی هم زیاد داشت. در این پست هم خدا بخواد نکات دیگهای را در همین موضوع خدمت شما عرض می‌کنم.
از جمله نکاتی که در خرید و انتخاب وسائل زندگی و اسباببازی کودک باید بهش توجه کنید تکرارپذیر بودن کار با اونها است. در حقیقت بعضی اسباب‌بازی‌ها یکی دو بار که ازشون استفاده میشه، کارکرد خودشون رو از دست میدن و تکراری می‌شن. مثلا این اسباب‌بازی‌هایی که بچه باید یک چیزی رو توی سوراخ هم شکلش بندازه یا چند قطعه با شکل‌های مختلف رو به ترتیب خاصی روی هم بذاره. اینها رو وقتی بچه یاد گرفت و یکی دو بار انجام داد دیگه هم برای خودش تکراری میشه هم دیگه کارکرد مهارت‌افزایی و توانمندسازی نداره. خوب هم نیست که بعد از اینکه بچه یاد گرفت، زیاد با اینها بازی کنه چون ممکنه سرعت رشد رو کم کنه. البته این اسباب‌بازی‌ها و وسائل در سنین رشد و مراحل مختلف هم لازمند و هم کمک‌کننده. یعنی اینطور نیست که بگیم چون تکراری میشه پس به درد نمی‌خورند. اما کارکردشون یکی دو روزه. در اینها تنوع مهمه. یعنی حالت‌های مختلفی از اینها در اختیار بچهها قرار بگیره که بتونند مسائل مختلفی رو حل کنند و با چالش‌های متفاوتی مواجه بشن. این کار میتونه ساختارهای حل مسأله و توانمندی کلی برخورد با چنین مسائلی رو در بچه تقویت کنه. از طرفی خرید زیاد اینها هم درست نیست و گرون هم تموم میشه. مثلا به طور متوسط هر کدوم رو ۲۰ هزار تومن هم که حساب کنید در یک دوره که بچه نیاز به اینها داره ممکنه ۲۰ – ۳۰ جور از اینها رو باید براش بخریم. ضمن اینکه اینها بعد دو سه روز میشه یه مشت وسائل تقریبا به درد نخور و دست‌وپاگیر که الآن توی خونه یکی از معضلات ماست (البته بیشترش رو هدیه آوردن و ما نخریدیم اما هست دیگه!). برای این نوع اسباب‌بازی‌ها درستش اینه که محیط‌های کودکانه باشه و بچهها توی همچین محیط‌هایی از این وسائل استفاده کنند. یعنی یک مجموعهای از اینها باشه و بچه بره و با انواع مختلف این نوع بازی‌ها بازی کنه. از اونجا که غیر از مهد کودک‌ها (اون هم بعضی مهد کودک‌های خاص) جایی این وسائل نیست راهکار بومیش!! اینه که یه چند نفر که بچههاشون توی یک بازه سنی هستند با هم هماهنگ کنند و وسائل رو عوض کنند. این وسایل بیشتر برای سنین پایین یعنی از حدود ۶ ماهگی تا ۳ سالگی مفیده که توصیه نمی‌کنم در این سنین بچه رو مهد بذارید. در نهایت اگر خواستید این نوع اسباببازی بخرید ارزون‌هاش رو بخرید البته بهداشت رو در نظر داشته باشید، اما دوام و جنس خوب خیلی در اینها مهم نیست (اینجوری راحت‌تر هم دلتون میاد دور بندازید!!!)
دسته دوم وسائل و اسباب‌بازی‌هایی هستند که میشه مدت‌ها با اونها بازی کرد و به صورت خلاقانه یا در فرایندهای مختلف از اونها استفاده کرد. اینها رو خوبه برای بچه تهیه کنید (خرید یا ساخت). چیزهایی مثل خونه و عروسک و لوازمِ خونه برای دخترها و خونه و ماشین و تفنگ و لوازم نجاری برای پسرها، خمیربازی، خونه‌سازی، وسائل نقاشی و کاردستی و خلاصه این جور چیزها وسایلی هستند که میشه بارها و بارها ازشون استفاده کرد. در خرید و انتخاب و ساخت اسباببازی به این توجه کنید.
در این مورد یک نکته هم بگم که بحث ما در مورد اسباب‌بازی‌های مفیده وگرنه این وسائل سرگرم‌کننده و از سر باز کننده بچه رو میشه خرید و مدت‌ها بچه رو باهاش سر کار گذاشت. حتی با یک سی‌دی کارتون هم می‌تونید این کار رو بکنید. یا یکی از این میمون‌ها که طبل میزنه بخرید و این هی بچرخه و طبل بزنه و بچه هم نگاه کنه و لذت ببره!!!
یک نکته دقیق دیگه که در مورد دسته دوم اسباب‌بازی‌ها مطرحه اینه که این بازی‌ها خودشون به دو دسته تقسیم می‌شن یکی اون‌هایی که یک ماکت یا مدلی از وسائل واقعی زندگی هستند. مثل خونه، ماشین، عروسک، ظروف آشپزخونه کوچک، تفنگ و … و یکی دسته وسائل و لوازمی هستند که بچه کارهایی غیر از فرایندهای واقعی زندگی رو باهاشون انجام میده مثلا خونه‌سازی، خمیربازی، قطعات و پازل‌های مختلف و امثال این‌هاست. اسباب‌بازی‌هایی که زود تکراری می‌شن اغلب از این نوع دوم هستند، یعنی وسائل واقعی زندگی نیستند.
خب حالا در مورد این وسائل و لوازمی که ماکت یا مدلی از لوازم و وسائل زندگی است، بچه دو تا حالت نسبت به این وسائل میتونه داشته باشه، یکی با اونها زندگی کنه، دوم اینکه با اونها بازی کنه. این خیلی به ابعاد وسائل بستگی داره. مثلا اگر بچه یک خونه کوچک ۳۰ در ۴۰ سانتی داشته باشه، نمی‌تونه توش زندگی کنه یا اگر ظروفش به قدری کوچک باشند که نشه توش چیزی ریخت نمی‌تونه با اونها زندگی کنه اما اگر خونه طوری بود که بشه بره توش و مثلا صندلی‌های کوچکی بود که بتونه روش بشینه یا توی ظرف‌های کوچکش یک چیزی بریزه، میتونه با اونها زندگی کنه. در مورد خیلی از این وسائل همینطوره. به این نوع محصولات می‌گیم اسباب‌بازی‌های در ابعاد واقعی که متأسفانه هم در کشور ما کمتر هست و هم گرونه. اما اینها برای رشد بچه خیلی مفیده و شخصیت و استقلال بچه رو هم تقویت می‌کنه. اگر می‌تونید یک خونه کوچک برای بچه تهیه کنید یا بخرید (الآن پلاستیکی و پارچه‌ای و چوبی‌اش توی بازار هست البته کمه) و چیزهایی بخرید که بتونه توی این خونه ازش استفاده کنه. ماشین هم همینطوره و سایر وسائل هم اگر بتونید جوری انتخاب کنید که بشه واقعا باهاش زندگی کودکانه کرد بهتره تا فقط بازی. تفنگ نمونه خوبیه معمولا تفنگ‌ها در ابعاد واقعی هستند که بچه خودش رو در سناریوی کار با تفنگ قرار میده. مثلا اگر وسائل نجاری می‌خرید یک چیزی بخرید که بشه دو تا کار واقعی هر چند کوچک باهاش کرد نه اینکه بچه الکی باهاش سرگرم بشه. خلاصه اینکه اسباب‌بازی‌های در ابعاد واقعی رو جدی بگیرید با اینها بچه بازی نمی‌کنه زندگی می‌کنه!